Boek: Feedforward in leiderschap
Het ultieme werkboek voor jou als leidinggevende, om met nog meer succes (team) doelen te realiseren
Auteurs: Muriel Schrikkema, Marco Schreurs
Recensent: Lars van Zanten (teamleider Da Vinci College, Leiden)
Muriël Schrikkema en Marco Schreurs beloven met ‘Feedforward in leiderschap’ “het ultieme werkboek (…) om met nog meer succes (team)doelen te realiseren”. Zij zetten hierbij in op 'feedforward': positieve en breinvriendelijke feedback gericht op de toekomst.
De onderbouwing in dit boek bestaat uit reflectie (als basis van succesvol leiderschap), doelen (wát wil je met het team bereiken?), commitment (hoe krijg je jezelf en anderen mee?) en actie (handen uit de mouwen). Om dit te ondersteunen worden diverse populaire theorieën aangehaald, van fixed/growth mindset tot Deep Democracy.
Van een term als feedforward begint het al te jeuken, maar de auteurs schromen zich niet om kantoortaal als ‘inregelen’ en ‘high performance’ te gebruiken. Daarnaast wordt de (door de auteurs ontwikkelde) tool vaak genoemd. Deze blijkt essentieel te zijn om écht iets met de inhoud uit dit boek te kunnen doen.
De opbrengt zonder die ‘360° feedforward analyse’ is flinterdun: feedforward blijkt in dat geval weinig anders te zijn dan een manier om feedback te geven (beginnen met iets positiefs, en daarna een verbeterpunt noemen, liefst in vragende vorm), waarbij iedereen op z’n klompen aanvoelt dat er een verbeterpunt aankomt.
Feedback is prima: je gunt de ander iets om beter in te worden en schept zo veiligheid en duidelijkheid. Zullen we daar dan in het vervolg niet meer zo moeilijk over doen?
Recensent: Carin Gabriels (teamleider Pieter Zeeman, Zierikzee)
Hoe vaak komt het ervan als leidinggevende eens echt stil te staan, te (laten) reflecteren op jezelf vanuit het positieve dat ook jij fouten mag maken, om vandaar uit te leren en nieuwe inzichten te krijgen op waar jij met jouw team naar toe wilt en hoe daar te komen? Hoogstwaarschijnlijk een retorische vraag, zeker in deze corona-tijden. Dit boek is een hulpmiddel om je weer eens die vraag te stellen, via reflectie-opdrachten gekoppeld aan een theoretisch kader. Vandaar ook de benaming Werkboek. Als je de moeite neemt echt even stil te staan bij die oefeningen realiseer je je weer hoe je je laat leiden door de waan van de dag zonder stil te staan waar het echt om gaat: het samen werken aan het gezamenlijke doel. Het boek kan je inzicht geven in jouw functioneren en dat van het team en hoe jij als leidinggevende daarin handelt. Maar, daarvoor is dat moment van stilstaan echt even nodig...!
Voor leidinggevenden is dit boek zeker een aanrader.
Recensent: Bert Peene (freelance docent en werkt als journalist voor Managementboek Magazine en het VO-Magazine)
Of er zoiets als een Top 10 van controversiële managementtechnieken bestaat, weet ik niet, maar mocht het zo zijn, dan staat feedback daar zeker in. Want waar feedback voor de een geldt als een cadeautje (Stone & Heen, 2014), is een ander even stellig overtuigd van het tegendeel: feedback werkt niet (Jacobs, 2010). Ook in HPO-kringen is feedback niet erg populair. De boodschap confronteert de ander namelijk met zijn of haar falen en dat is wel het laatste wat onze hersenen appreciëren. Die zijn vooral uit op genot! Wil je mensen aanzetten tot leren, dan kun je beter werken met feedforward.
Feedforward in leiderschap – want daar gaat het gelijknamige boek natuurlijk over – is bedoeld om steeds beter inzicht te krijgen in de vraag hoe jij als leidinggevende nog succesvoller kunt worden. Dat is niet door extra aandacht te schenken aan wat je niet goed doet, maar aan de kwaliteiten die wel degelijk gezien worden door collega’s, maar die best nog wat meer of zichtbaarder kunnen worden ingezet. De auteurs, beiden HPO-adviseur van professie, hebben daartoe de zogenaamde feedforward analyse™ ontworpen; een vragenlijst waarvoor de lezer enthousiast gemaakt wordt. Maar pas op: voor daadwerkelijk consumeren moet worden betaald. Zoals dat helaas met zoveel analyse-instrumenten het geval is. De 48 kwaliteiten die in de analyse zijn opgenomen, noemen de auteurs wel; in willekeurige volgorde.
Nadat zij de lezer in het eerste hoofdstuk aan het werk gezet hebben met de vraag ‘Wat is jouw reden om nog beter te willen worden?’ – een gezapige cultuur van tevredenheid, een gebrek aan organisatiebevlogenheid, sabotagegedrag (ja roepen en nee doen) en mensen spreken elkaar niet aan bijvoorbeeld – wordt het fundament van succesvol leiderschap gepresenteerd. Dat blijkt een soort mini-zonnestelsel te zijn met reflectie als centraal hemellichaam en daarom heen drie andere planeten: doelen, actie en commitment. De boodschap is duidelijk: reflectie is het fundament van succesvol leiderschap. Daarover gaat dus hoofdstuk 2. Waarover de volgende hoofdstukken gaan, laat zich raden: over het belang van teamdoelen, commitment en hoe je van woorden naar daden kunt komen.
Wat daarin opvalt, is dat de theorie flinterdun is, maar dat mag eigenlijk niet als kritiek worden aangemerkt. Het boek is immers vooral bedoeld als werkboek; ultiem werkboek zelfs. Ook goed, maar daarover mag dan toch wel opgemerkt worden dat de opdrachten waarmee de lezer aan het werk wordt gezet, erg eenzijdig zijn: het zijn enkel reflectievragen. Nu wil het geval dat ik nog niet zo heel lang geleden een tweetal publicaties mocht wijden aan het boek ‘Professioneel reflecteren. Werkervaringen omzetten in beter handelen’ van Marcel Hoonhout et al. (2020) en geloof me: wie echt aan succesvol leiderschap wil werken en daartoe de eigen werkervaringen wil omzetten in beter handelen, adviseer ik toch minstens dat boek naast ‘Feedforward in leiderschap’ te gebruiken. Dan reflecteer je gegarandeerd beter. Dan nog vraag ik me af in hoeverre je in je eentje tot een bruikbare reflectie op je eigen handelen kunt komen. Maar ook volgens Hoonhout en zijn collega’s kan dat best.
Mocht u deze recensie intussen wel erg negatief van toonzetting vinden, dan kan ik dat alleen maar onderschrijven. Het boek van Schrikkema en Schreurs lijdt aan een euvel waaraan veel managementboeken lijden: het is in feite een verkapte verkoopbrochure. Sommige auteurs weten dat nog aardig te verbloemen, deze niet. Zij vertellen regelmatig hoe ze, als partners van Direction in leiderschap en diversiteit, te werk gaan als zij voor een klus worden ingehuurd. Dat verklaart ook de oppervlakkigheid van wat je te lezen krijgt. De diepgang die nodig is voor serieuze leiderschapsontwikkeling, kan pas tijdens een begeleidingstraject ontstaan; niet tijdens het lezen van dit boek. Dat je moet betalen voor de feed forwardanalyse™ maakt ook deel uit van het businessmodel. Dat ik dit boek geen aanrader vind, laat zich intussen wel raden.